فرسا است و هم ممکن است باعث نگرانی خانواده‌ها گردد.
ثانیاٌ : دانش آموزان دبستانی تجربیات زیادی از زندگی در یک جمع بزرگ را ندارند و ممکن است برنامه‌های طولانی در اردو برای آنها خستگی آور و حتی نگران کننده باشد هر چند از زندگی در بین دوستان و همکلاسان برای مدت زمانی کوتاه لذت خواهند برد.
ثالثاٌ : محتوای برنامه‌های اردوهای دبستانی باید بار تفریحی و سرگرم کننده زیادی داشتده باشد. برای دانش آموزان دبستان صرف وجود زندگی جمعی و همراه بودن با دیگر دوستان هم سن و سال جالب و لذت بخش است و از این راه می‌توان زمینه آموزشهای اخلاقی، تربیتی، ورزشی و رزمی‌را به صورتهای ساده و خوشایند همراه با بازی و تفریح در مدت زمانی کوتاه که متناسب با ظرفیت دانش آموز باشد فراهم نمود. ” 13
کلاٌ دربرگزاری اردو در سنین دبستانی بهتر است مربی یا معلم اهداف تربیتی، عقیدتی، ورزشی یا تفریحی را به صورت دید و بازدیدهای یک روزه یاتمرین‌های ساده از زندگی جمعی درمحل مناسب و نزدیک ده یا شهر محل سکونت دانش آموز یا حتی کار دسته جمعی دریک مزرعه در شکل اردو پیاده کند. در سالهای آخر دبستان می‌توان امکان برنامه‌های طولانی تر از یک روز را برای دانش آموز فراهم کرد. ولی در کلیه وارد هماهنگی مربی یا معلم با والدین دانش آموز و حتی کمک گرفتن از آنها در جهت تحقق اهداف تربیتی ضروری و در عین حال سازنده است.
خصوصیات و ویژگیهای کودکان دبستانی
1- الگو پذیری 2- انعطاف‌پذیری
3- مسئولیت پذیری 4- خیال پردازی
5- آرزوهای بسیار داشتن 6- تلقین پذیری
7- علاقه‌مند به هدایا و جوایز 8- دوره استقرار بهترین دوستیها
9- یکه تازی ذهن و کنجکاوی 10- همکاری و اطاعت
11- دارای تحرک و فعالیت 12- دوره وجود احساس زیبایی پرستی
13- علاقه‌مند به بازیهای گروهی 14- دوره ناپایداری احساسات و روحیه
15- دوره کشف خصوصیات اشیاء 16- وجود تنوع احساسات
17- وجود روحیه تظاهر 18- عدم فهم واقعیات مسلم و مفاهیم انتزاعی
19- علاقه‌مند به بازی 20-حساسیت و زودرنجی
21- علاقه‌مند به کسب تجارب متنوع 22- تمایل به کشیدن نقاشی
23- تقلید از شخصیتهای محیط زندگی 24- دوره کم کردن وابستگی به مادر
25- دوستدار روابط دو جانبه 26- دوره ارزش پذیری
27- تأثیر پذیری از جو عاطفی خانواده 28- دوره حافظه قوی و نیرومند
29- علاقه مندی شدید به معلم و مربی 30- آغاز آشنایی با قوانین و مقررات
31- علاقه‌مند به گردش و اردو 32- دوره نیاز به محبت و مهربانی
33- دوره کامل شدن دستگاه تکلم و قدرت بیان 34- علاقه‌مند به نمایشگاه و موزه
35- دوره پایه ریزی احساسات و عواطف 36- دوره گسترش محیط زندگی اجتماعی “14
با توجه به خصوصیات و ویژگیهای کودکان دبستانی لازم و ضروری می‌نماید که نسبت به این خصلتهای کودکان تفکر و تعمق بیشتری داشته باشیم تا موجب خشکاندن این سرچشمه‌های جوشان و متبلور شخصیت نشویم زیرا تقریباٌ‌تمام الگوهای شخصیتی، بروز استعدادها و خلاقیتها در‌ای مرحله از زندگی شکل می‌گیرند و پایه ریزی می‌شوند. بنابراین مربیان و معلمین دوره ابتدایی لازم است این ویژگیها را خوب شناخته و درک نمایند تا از موقعیتهای سنی دانش آموزان که بهترین دوران در امر آموزش و تربیت است به نحو احسن استفاده نمایند.
در اینجاست که نقش اردوها روشن و هویدا می‌شود زیرا در قالب برگزاری اردوها است که این فرصتها ایجاد می‌شود مثلاٌ‌یکی از اهداف و برنامه‌ریزی‌های اردو مسئولیت دادن به دانش اموزان در اردو می‌باشد تا دانش آموز خود را واقعاٌ در میان گروه احساس می‌کند و استقلال و شخصیت را حتی با کوچک ترین کارها بیابد از جمله پهن کردن سفره، چیدن غذا، جمع کردن آن و. .. می‌تواند جزء مسئولیتهای دانش آموزان باشد که این خود می‌تواند باعث رابطه‌ای محکم و دوستانه با مربی گردد.
در نتیجه اردوها علاوه بر ارزشهای وجودی موجود در فعالیتهای آموزشی اردو رفتن برای زندگی گروهی، تجربه‌ای بی نظیر است کودک در اردو می آموزد که چگونه از فشارهای روحی رها شود و خود را سرگرم سازد کار خود را با دیگران هماهنگ کند، مهارت‌ها و علایق بیشتری را بدست آورد ابتکار و خلاقیت را در خود پرورش دهد و شناخت و آگاهی خود را نسبت به دنیایی که در آن زندگی می‌کند وسعت بخشد. با اردو رفتن کودک و نوجوان مهارت و علایق خاصی را بدست می‌آورد و نیز درک وی فزونی می‌یابد و سبب پربار شدن زندگی وی می‌شود.
کودکان نونهالانی هستند که زمینه اش شناختها هستن و ریشه اش اعتقادها و بهارش بحرانها و حادثه‌ها و گرفتاریها و اینجاست که مربی باید زمینه را برای شناخت دانش آموزان دراردوها برقرار کند. هنگامی‌که زمینه‌ها غنی باشند و سرشار و ریشه‌ها محکم بودند و زنده در هر بهاری این درخت شکوفه می‌دهدو و بار می‌آورد و حتی هیچ آفتی نمی‌بیند چون آفتها از کمبود تغذیه و فقر زمینه‌ها مایه می‌گیرند.
پرورش خلاقیت از طریق بازی در اردوها
در سالهای اخیر مطالب و نظریه‌های بسیار گوناگونی در باره ارزش واهداف بازی نوشته شده است. مقاصد بیانی این نوشته‌ها بر حسب زمینه و نگرش افراد ارائه دهنده این نظریه‌ها متفاوتند. بسیای از افرادی که با کودکان کار می‌کنند بر این عقیده اند که بازی برای کودکان کاری بسیار جدی تلقی می‌گردد و فرصتهای بازی آزاد برای رشد و سلامت آنان بسیار حیاتی است با این حال در برنامه‌هایی که بیشتر بر سازمان یافتگی و راههای شخص برای پرورش قوای ذهنی تأکید می‌گردد، متأسفانه ارزش بازی مورد غفلت و یا کم توجهی قرار می‌گیرد به هر حال امروزه بسیار روشن است که بازی یک فعالیت لذت بخش و جذاب درونی است. فعالیتی است که به سرزندگی و شادابی لحظه‌ای در کودکان می انجامد و می‌تواند امری خود به خودی و خاص کودک باشد. با دیدی این چنین در مورد بازی پی می‌بریم که معمولاٌ نظریات سطحی نگرانه در خصوص بازی از جانب افراد کار محور و معتقد به کار محوری پدید آمده که بازی را عاری از ارزش می‌دانند.
بازی مقاصد گوناگونی دارد که این مقاصد می‌توانند به عنوان دلایلی جهت دفاع و تشریح ارزش بازیها و خصوصیات آن از جانب معلمان و مربیان در مقابل افرادی که هنوز به بازی به عنوان امری سطحی و مشغول کننده و یا وقت گیر می نگرند مورد استفاده قرار گیرند.
از جمله این مقاصد می‌توان موارد زیر را نام برد :
1- بازی باعث پرورش جسمی می‌شود.
2- بازی باعث رشد هوش می‌گردد.
3- بازی به بالا بردن رشد اجتماعی کمک می‌کند.
4- بازی برای کودک شامل ارزشهای عاطفی غنی می‌باشد.
5- بازی جنبه‌های خلاق شخصیت کودک را پرورش می‌دهد.
بازی جنبه‌های خلاق شخصیت کودک را پرورش می‌دهد.
بازی که از درون کودک نشأت می‌گیرد بیان کننده پاسخ شخصی و اصیل و واقعی او به محیطش می‌باشد. زیرا بازی فعالیتی بیان کننده است که قابلیت و قدرتهای تخیلی کودک را به منصه ظهور می‌رساند. از آنجا که بازیهای تخیلی از تنوع و تازگی برخوردارند جهات خلاق این فعالیت به سهولت قابل ملاحظه است و علاوه بر این اینگونه بازیها خزانه پاسخهای کودک را نیز افزایش می‌دهد از طرفی می‌دانیم که تفکر واگرا دارای خصوصیتی چون توانائی تولید بیش از یک پاسخ مشخص است و بازی نیز فرصتهایی را برای کودک فراهم می‌آورد تا به راههای مختلفی نسبت به موقعیتها ی مشابه پاسخ دهد.
معلم باید زمینه‌های غنی و تجارب واقعی زندگی را جهت رشد بازیهای خلاق برای کودکان فراهم آورد.
اساس تجربیات واقعی کودکان در بازیها شکل می‌گیرد. هر چه زمینه تجربی آنها قوی تر و غنی تر باشد، به همان نسبت بازیهایشان متنوع تر خواهد شد گردشهای علمی‌شرکت در مراسم و جشنها و تجربه شرکت در گروههای مختلف و فعالیتهای علمی و اردوها به پربار شدن تجربیات کودکان می انجامد ودرعین حال زمینه‌های خلاق را برای بازیهای کودکان فراهم می‌آورد. به علاوه به نظر می‌رسد بازی نقش همانگ کننده و انجام دهنده چنین تجاربی را ایفا می‌کند. ” 15
این حقیقت برهمگان روشن است که وقتی جسم انسان سالم باشد و دستگاههای بدن او به خوبی کار می‌کنند شخص در اثر سلامت و نشاط از مواهب زندگی بیشتر استفاده کرده عمرش طولانی تر می‌شود و از نعمت حیات در جهت اهداف عالیه آن بهتر می‌تواند بهره مند شود. چون تعالیم عالیه اسلام برای انسان ارزش والایی قائل است و او را موجودی شریف می‌شمارد لذا سفارشات زیادی در مورد ورزش و بازی نقل شده است در برخی از روایات نیز صریحاٌ تعلیم شنا به عنوان یکی از حقوق فرزندان بر پدران معرفی شده است و رسول اکرم (ص) می فرماید یک انسان با ایمان و نیرومند از یک انسان مؤمن و ضعیف بهتر و محبوب تر است به فعالیتهایی که کودک با جنب و جوش و تحرک از روی رغبت انجام می‌دهد بازی گفته می‌شود. در چنین شرایطی فشار و تحمیل اراده بر روی کودک وجود ندارد. بازی برای کودک دارای فوائد متعددی است ولی متأسفانه بسیاری از معلمان و حتی والدین بازی را نوعی اتلاق وقت به حساب می آورند و دلشان می خواهد که کودکان هر چه زودتر از بازی دست بکشند و درس بخوانند یا به کار سودمند بپردازند در حالیکه بازی عاملی مهم برای سلامت و رشد بدن دانش آموز است کودک عاشق بازی و تفریح است و شاید بدترین محرومیت آن باشد که او را از بازی و جست و خیز محروم سازیم بنابراین فعالیتهای اردویی برای دانش آموزان امری حیاتی است زیرا در اردوها انواع بازیها صورت می‌گیرد که منجر به شکوفایی خلاقیتها و ذوق هنری در دانش آموزان می‌شود.
اهمیت و فوائد بازی
اهمیت و فوائد بازی را به بیان دکتر مظلومی خاتمه بخش بررسی اجمالی بازی قرار می‌دهیم :
بازی بچه‌ها
– در ابتدا آشنایی با محیط است – سپس تجربه برای به کارگیری کاربردها است.
– و بعد فرهنگ پذیری است – و بالاخره همه تعلیم است و همه تربیت
پس بازیها در فرزند همه درس اند و بسیار مهم، در حالیکه برای بزرگها تنها واسطه رفع خستگی توانند بود.
رشد و تکامل شخصیت مطلوب
منظور از شخصیت مطلوب یا سالم در فرهنگ روان شناسی این است که فرد از هر لحاظ نضج یافته باشد و چنین فردی را می‌توان از ویژگیهای زیر تشخیص داد :
می‌تواند مستقل باشد و روی پای خود بایستد.
به خویشتن همچون یک شخص ارزش می‌دهد.
می‌کوشد با واقعیت روبرو شود واز واقعیت‌های زندگی بیشتر آگاهی یابد.
از امنیت خاطر، اعتماد به نفس، شجاعت و شهامت برخوردار است.
می‌تواند عواطفش را با خوشی و آرامی‌بیان نماید و در حالت هیجانی افراطی نیست.
بین افکار و اعمالش هماهنگی وجود دارد.
ارزشها را به روشنی در می‌یابد.
از زندگی اجتماعی شایسته‌ای برخوردار است.
می‌تواند از استعدادهایش بهتر بهره بردرای کند.
به نظم و نظافت و انضباط و ضرورت مقررات و برنامه‌ریزی معتقد است.
شخصیت هر فرد که نمایانگر وحدت و هویت در حال تکامل اوست که گاهی از آن با اصطلاح ” خود ” تعبیر می‌شود پیوسته تحت تأثیر عوامل گوناگون قرار دارد و اگر این عوامل سودمند باشند شخصیت از سلامت لازم برخوردار خواهد شد و اگر ناسودمند باشند به بیماری شخصیت منجر خواهد شد.
از جمله عوامل بسیار مؤثر در رشد و تکامل سالم شخصیت کودکان و نوجوانان فعالیتهای فوق برنامه هستند مشروط براینکه درست انتخاب و تنظیم و اجرا شوند. ” 16
چنین تفکراتی موجب رشد انسانها و فطرت پاک خداجویشان گردیده است براساس چنین هدفها و محتوایی که ذکر شده است پرواضح است اردوهای تربیتی می‌تواند در جهت تحقق صفات عالیه انسانی گردد.
برگزاری اردوها در سطح